• Aisia
  • Ekonomia
  • Euskara
  • Gizartea
  • Hirigintza
  • Ingurumena
  • Jaiak
  • Kirola
  • Kultura
  • Orokorra
  • Politika
  • Udala
  • Ajangiz
  • Arratzu
  • Bermeo
  • Busturia
  • Ea
  • Elantxobe
  • Ereño
  • Errigoiti
  • Forua
  • Gautegiz Arteaga
  • Gernika-Lumo
  • Ibarrangelu
  • Kortezubi
  • Mendata
  • Morga
  • Mundaka
  • Murueta
  • Muxika
  • Nabarniz
  • Sukarrieta
  • Albistea
  • Askotarikoa
  • Eduki babestua
  • Elkarrizketa
  • Elkarrizketa
  • Erreportajea
  • Iritzia
  • Kronika
  • Ainara Ruiz Urizar
  • Ainhoa Astarloa Beotegi
  • Aintzina Monasterio Maguregi
  • Aitor Basterretxea
  • Alex Uriarte Atxikallende
  • Ander Makazaga
  • Ane Maruri Aransolo
  • Asier Alkorta
  • David Miragaya Gonzalez
  • Eider Mugartegi
  • Garaia Pagola Urriza
  • Garazi Burgoa Aldarondo
  • Gontzal Mendibe Miguel
  • Ibon Bergara Etxearte
  • Ixua Zubieta Etxebarria
  • Lander Unzueta Lekerikabeaskoa
  • Larraitz Ibaibarriaga Etxaburu
  • Lore Bengoetxea
  • Mikel Reina Barros
  • Naia Arantzamendi
  • Nekane Akarregi
  • Nerea Bedialauneta Alkorta
  • Oihana Cabello Elorriaga
  • Olaia Zabalondo Dominguez
  • Zaloa Iturbe San Jose
Bilatu
Sartu
  • izan HITZAKIDE
  • zozketak
  • eskaintzak
  • hemeroteka
  • Aisia
  • Ekonomia
  • Euskara
  • Gizartea
  • Hirigintza
  • Ingurumena
  • Jaiak
  • Kirola
  • Kultura
  • Orokorra
  • Politika
  • Udala
  • Ajangiz
  • Arratzu
  • Bermeo
  • Busturia
  • Ea
  • Elantxobe
  • Ereño
  • Errigoiti
  • Forua
  • Gautegiz Arteaga
  • Gernika-Lumo
  • Ibarrangelu
  • Kortezubi
  • Mendata
  • Morga
  • Mundaka
  • Murueta
  • Muxika
  • Nabarniz
  • Sukarrieta
  • Albistea
  • Askotarikoa
  • Eduki babestua
  • Elkarrizketa
  • Elkarrizketa
  • Erreportajea
  • Iritzia
  • Kronika
  • Ainara Ruiz Urizar
  • Ainhoa Astarloa Beotegi
  • Aintzina Monasterio Maguregi
  • Aitor Basterretxea
  • Alex Uriarte Atxikallende
  • Ander Makazaga
  • Ane Maruri Aransolo
  • Asier Alkorta
  • David Miragaya Gonzalez
  • Eider Mugartegi
  • Garaia Pagola Urriza
  • Garazi Burgoa Aldarondo
  • Gontzal Mendibe Miguel
  • Ibon Bergara Etxearte
  • Ixua Zubieta Etxebarria
  • Lander Unzueta Lekerikabeaskoa
  • Larraitz Ibaibarriaga Etxaburu
  • Lore Bengoetxea
  • Mikel Reina Barros
  • Naia Arantzamendi
  • Nekane Akarregi
  • Nerea Bedialauneta Alkorta
  • Oihana Cabello Elorriaga
  • Olaia Zabalondo Dominguez
  • Zaloa Iturbe San Jose
Bilatu
  • Albisteak
    • Gaiak
      • Aisia
      • Ekonomia
      • Euskara
      • Gizartea
      • Hirigintza
      • Ingurumena
      • Jaiak
      • Kirola
      • Kultura
      • Politika
      • Udala
      • Orokorra
    • Herriak
      • Ajangiz
      • Arratzu
      • Bermeo
      • Busturia
      • Ea
      • Elantxobe
      • Ereño
      • Errigoiti
      • Forua
      • Gautegiz Arteaga
      • Gernika-Lumo
      • Ibarrangelu
      • Kortezubi
      • Mendata
      • Morga
      • Mundaka
      • Murueta
      • Muxika
      • Nabarniz
      • Sukarrieta
    • Generoak
      • Albisteak
      • Editorialak
      • Elkarrizketak
      • Erreportajeak
      • Iritzia
      • Kronikak
      • Publirreportajeak
  • JOLASTU GEUGAZ!
  • Agenda
  • Multimedia
    • Argazkiak
    • Bideoak
    • Hitz eta Pitz
  • Agurrak / Eskelak
    • Zorion Agurrak
    • Eskelak
  • Zerbitzu gida
  • Bereziak
    • Adimen A.
    • Naturan barrena
    • Euskaldunak Australian
  • Nor gara
  • Publizitatea
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
  • izan HITZAKIDE
  • zozketak
  • eskaintzak
  • hemeroteka
Sartu
Kultura

Historiaurreko giza taldeen mugikortasuna aztertuko dute

Neolitiko garaitik metalaren garaira adinera bitarteko giza taldeen lurraldeari eta mugikortasunari buruz berba egingo dute Urdaibaiko 26. Arkeologia jardunaldiek.

Ane Maruri Aransolo
Gernika-Lumo
2023/11/17

Astelehenetik zapatura bitartean, Gernika-Lumon egingo dituzte Agiri Arkeologia Elkarteak antolatzen dituen aurtengo Urdaibaiko Arkeologia Jardunaldiak. Bi urtean behin prestatzen dituzte, eta aurtengo 26. ekitaldian, historiaurreko giza taldeek Euskal Herrian izan zuten mugikortasunaz ariko dira. Hala, silexaren, boli edo marfilaren eta alpetar jadeitaren bitartez, herriak, ideiak eta ospe handiko objektuak leku batetik bestera zelan mugitu ziren aztertuko dute jardunaldietan.

Hiru hitzaldi, dokumental eta mahai-inguru bat eta irteera bat egingo dituzte aurten. Hiru hitzaldiak lurraldeari eta mugikortasunari buruzkoak izango direla argitu du Juan Carlos Quintana Tana Agiri Arkeologia Elkar-
teko kide eta jardunaldien antolatzaileak. Dokumentalak, berriz, gaur egun Larrabetzun egiten ari diren 36ko gerrari buruzko indusketa bati egiten dio erreferentzia, eta zapatuko irteeran, Urdaibain leku ezezaguna den Maumeko Erdi Aroko galtzada ezagutuko dute parte hartzaileek.

“Europan boladan dagoen gaia da lurraldeari eta mugikortasunari buruzkoa. Eta aurtengo jardunaldietan, k.a. 5.000 urtetik k.a. 3.000 urtera arteko denbora tarte horri egingo diogu erreferentzia; hau da, neolotikoaren garaitik metalaren adinera bitarteko materialak aztertuko ditugu”, azaldu du Quintanak. Horretarako, mugikortasuna hoberen definitzen duten hiru elementu izango dituzte oinarrian: bolia, silexa eta jadeita. “Mugikortasunaz ari garenean, Europako hego mendebaldeko globalizazioari egiten diogu erreferentzia; izan ere, garai horretan eta eremu horretan, ideiak, objektuak, lehengaiak edota pertsonak distantzia luzeetan mugitzen hasi ziren”, zehaztu du arkeologoak.

Hala, jardunaldien lehen saioan, Euskal Herrira bolia zelan iritsi zen ezagutuko dute parte hartzen dutenek. Izan ere, Erik Arevalo ikertzaileak bolia Euskal Herrian zein lekutan aurkitu duten adieraziko du: “Oraingoz, oso objektu gutxi aurkitu ditugu. Guk induskatu genuen Gorbeiako trikuharri batean baditugu zenbait aztarna, baita Araban edota Muskizko hilobi batean ere”. Boli hori zelakoa den edo nondik datorren azalduko du Arevalok.

Arturo Lombeda ikertzaileak jadeita harriari buruz berba egingo du, neolitiko aurreratuko garaiko haitza delako. “Garai horretan modu oso espezializatuan hasi ziren haitz hori lantzen Alpeetan, eta handik Europa osora zabaldu zituzten artisau espezializatuen ekoizpenak”, azaldu du Quintanak. Jateitagaz egindako aizkora bat Dimara ailegatu zen, eta Lombedak zelako bidea egin ahal izan zuen azalduko du. “Oso erakargarria iruditzen zaigun saioa izango da, aizkora horien esportazioa zelakoa izan zen kontatuko duelako. Izan ere, duela 5.000 urte objektu batek 800 kilometro zelan egin zituen aztertuko du”, azaldu du Quintanak. Ez direla aztarna asko aurkitu adierazi du, eta horietako bat Bilboko Arkeologia Museoan dagoela esan du.

Silex barietate ezberdinak ere “distantzia oso luzeetan” mugitzen hasi ziren garai hartan, eta horri buruzko ikerketa bat egiten ari da Aitor Sanchez ikerlaria. Hain zuzen ere, gai hori izango du aztergai. Egueneko dokumentala, berriz, Larrabetzuko 1937ko burdinezko gerrikoari buruzkoa izango da, eta horrek Gernikako bonbardaketagaz daukan loturari buruz ere ariko dira: “Burdinezko gerrikoari buruz Larrabetzun indusketa bat egiten ari da Iñaki Libano, eta berak zuzenduko du saioa. Aurkikuntzen eta horien emaitzen berri emango du. Esan didanez, zeinbait berritasun eskainiko ditu”.

Juan Carlos Quintana: “Itzalpeko lana da gurea, eta ikertutakoa erakutsi egin behar dugu, gordetzeko”

Maumeko Erdi Aroko galtzadara ere joango dira jardunaldien baitan eta, bertan, galtzadaren nondik norakoak azalduko ditu Quintanak berak. “Nik historiaurrea ikertzen dut, baina Erdi Aroko galtzada horrek harrapatuta nauka. Jendeari asko gustatzen zaio, eta energia asko dauka”. Hala, aurten aurkitutako galtzadaren zati berrien berri ere emango du.

Zabalkundea.
Quintanak azpimarratu du aurtengo hizlari denak, Lombera salbu, Agiri Arkeologia Elkarteko kideak direla, eta adierazi du horien lana balioan jartzea bilatu dutela jardunaldiekin: “Garrantzitsua da jendeari erakustea zer aurkitu den, zer ikertzen gabiltzan eta ze emaitza lortu ditugun”. Uste du arkeologoen lana “ezkutukoa” dela, eta ezezaguna den behar hori egiten dutenei izen-abizenak jartzeko balio dutela jardunaldiek: “Jardunaldiek balio dute ezezaguna den lana ezagutarazteko. Ezezaguna izan ohi da ikerlarion lana, ezkutuan ikertzen dugulako dena eta ez gaudelako begi bistan. Baina iraganean gertatutakoak jasotzen ditugu, eta ondorio garrantzitsuak atera”.

Iraganeko garaiei buruzko ikerketa lana “oso garrantzitsua” dela azpimarratu du, “iragana balioesteko eta iraganeko elementuak kontserbatzeko”. Quintanaren berbetan, jardunaldi hauen helburu garrantzitsuenetako bat da jendeari ikusaraztea iraganeko aztarnak gorde beharreko elementuak direla, “gorde beharreko memoria“.

Ikertzearen, kontserbatzearen eta ikertutakoa zabaltzeko metodoaren alde egingo dute oraingoan ere. “Ezagutzen ez ditugun elementuak ez dira balioan jartzen, ez eta babesten ere. Ondorioz, garrantzitsua da ikertutakoari zabalkundea ematea eta jendeari ikertutako horri buruzko kontzientzia piztea”, dio. Uste du Urdaibai leku “pribilegiatua” dela memorian sakontzeko, eta herritarrak arkeologia jardunaldietan parte hartzera deitu ditu. “Gure lana itzalpeko lana da, eta ikertutako guztia erakutsi egin behar dugu, hori gordetzeko”. 

Egitaraua

Astelehena, azaroak 20
18:30. Bolia Euskal Herrian? Lehengaien mugikortasuna historiaurre hurbilean izeneko hitzaldia, Erik Arevalo ikerlariagaz, kultur etxeko areto berrian.
Martitzena, azaroak 21
18:30. Historiaurreko autobideak: silexa, giza taldeen mugikortasunaren adierazle saioa, Aitor Sanchezegaz, kultur etxeko areto berrian.
Eguaztena, azaroak 22
18:30. Arturo Lomberak zuzenduta, Nola iritsi zen honaino Dimako aizkora? Jatorri alpetarreko jadeita harrien hornitzea,
fabrikatzea edo banatzea hitzaldia, kultur etxeko aretoan.
Eguena, azaroak 23
18:30. Dokumentalaren proiekzioa: Arqueologia del Cinturon de Hierro de 1937 en Larrabetzu. Ostean, indusketak Gernika-Lumoko bonbardaketagaz duen loturari buruzko mahai ingurua, kultur etxeko areto berrian.
Zapatua, azaroak 25
09:30. Agiri Arkeologia Elkarteagaz, irteera Maumera. Erdi Aroko Galtzada ezagutuko dute.

Busturialdeko albisteak euskaraz, libre eta kalitatez jaso nahi dituzu? Horretarako zure babesa ezinbestekoa dugu. Egin zaitez HITZAkide! Zure ekarpenari esker, euskaratik eginda dagoen tokiko informazio profesionala garatzen eta indartzen lagunduko duzu.

Egin HITZAkide

Agenda

uztaila 2025

al.ar.az.og.ol.lr.ig.
30
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Busturialdeko azken berrien buletina!

Buletina barikuetan bidaltzen da, eta Busturialdeko asteko berri nagusiak biltzen ditu.

Harpidetu

Datuak ondo jaso dira. Eskerrik asko.

Izen-abizenak eta posta elektronikoa sartu behar dira.

Posta elektronikoak ez du formatu zuzena.

Arazo bat gertatu da eta ezin izan da izena eman. Jarri gurekin harremanetan mesedez eta barkatu eragozpenak (Akatsaren kodea:).

  • 94-627 10 85 / 607 29 22 23
  • busturialdea@hitza.eus / gernika@hitza.eus
  • Elbira Iturri kalea, z/g. 48300, Gernika-Lumo
  • Publizitatea
  • 94-618 72 99 / 647 35 56 54
  • busturialdea@hitza.eus / bermeo@hitza.eus
  • Atalde 17, atzealdea. 48370, Bermeo
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
Babesleak:
Hasi saioa HITZAkide gisa

Saioa hasten baduzu, HITZAkide izatearen abantailak baliatu ahal izango dituzu.

HITZAkide naiz, baina oraindik ez dut kontua sortu SORTU KONTUA

Zure kontua ongi sortu da.

Hemendik aurrera, zure helbide elektronikoarekin eta pasahitzarekin konektatu ahal zara, HITZAkide izatearen abantaila guztiak baliatzeko.

Sartutako datuak ez dira zuzenak.
Zure kontua berretsi gabe dago.
 
 
 
(Pasahitza ahaztu duzu?)
 
 
SARTU
 
Pasahitz berria ezarri da eta zure helbide elektronikora bidali da.
Sartutako datuak ez dira zuzenak.
 
(Identifikatu)
 
 
 
 
BIDALI
 

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea

HITZAkide izan nahi dut
Aldatu zure pasahitza
Pasa hitza ondo aldatu da.
 
 
 
 
 
 
 
Aldatu
 
Oraindik ez zara HITZAkide?

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea.

HITZAkide izan nahi dut

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.