Euskal Jaia: euskal izaera eta tradizioen eguna
Hamaseigarrenez, Euskal Jaia ospatuko dute etzi (urriak 4) Gernika-Lumon. Hizkuntza eta kultura aldarrikatzeko egunean, Kantaguneko kideak igoko dira kultur etxeko balkoira, eta handik botako dute jai hasierako pregoia.
Euskal izaera, kultura eta ohiturak plazaratzeko eguna da urriko lehenengo zapatua Gernika-Lumon. Goizetik hasita, eta iluntzera bitartean, euskal ohituren agertokia izaten da udalerria. Hala, tradizioek jantziko dute oraingoan ere, zapatuan (urriak 4), Euskal Jaia.
Hamaseigarren urtez, baserritar arropak armairuan aurkitu eta horiek jantzita aterako dira herritarrak kalera, eta Gazteak Txistulari Elkarteko kideei erreleboa hartuta, Urdaibai Kantaguneko kideak izango izango dira kultur etxeko balkoira igo eta egunari hasiera emateaz arduratuko direnak. Euren ibilbidea dela eta aukeratu dituzte oraingoan pregoilari legez, izan ere, 20 urte betetzen ditu aurten taldeak; ondorioz, Gernikako Andra Mari eta San Roke jaietako pregoia botatzeaz gain, Euskal Jaikoa ere botako dute.
12:00etan, kultur etxeko balkoira aterako dira, eta irrintzilariak, dantzariak eta erraldoiak bertan egongo direla zabalduko dute festa egunari hasiera emateko aldarria. Euskal Jaia, baina, txupina bota aurretik hasiko da, Azoka Bereziaz gozatzeko aukera izango baitute gernikarrek Merkatu plazan. Sukalkia protagonista izango duen azokako ateak 09:00etan zabalduko dituzte, eta baserritarren zein ekoizleen produktuak dastatzeko aukera edukiko dute bertaratzen direnek. Artisauek ere euren produktuak izango dituzte salgai.
Pregoiarekin batera, baina, jai giroak hartuko du udalerria. Kantuz eta doinuz beteko dituzte txoko guztiak kantuzaleek. Urdaibai Kantaguneaz gain, hainbat udalerritakoak bertaratuko dira, eta ahots guztiek bat eginda abestuko dituzte euskal kulturan ezagunak diren kantuak. Kalerik kale ariko dira 340 kantuzale baino gehiago, Foruen plazan hasi, Pasealekuko eskaileretara joan, Barrenkale kaletik igaro eta Domingo Alegria plaza igaroz.
“Bereziki eskertu gura dugu kanpotik etortzen diren kantaguneen parte hartzea, eguna bizitasunez eta kolorez betetzen dutelako», diote antolatzaileek. Eta, nabarmendu dute, asko direla urrutitik bertaratzen direnak, baina gehienak Bizkai, Araba eta Gipuzkoakoak direla: “Ahalegin berezia egiten dute askok, eta eskertzekoa da. Iruñatik, Baigorritik, Aretxabaletatik, Bermeotik, Donostitik, Elgetatik, Iruñatik, Bilbotik, Gasteiztik, Mungiatik, Arrasatetik eta Erandiotik datoz, besteren artean».
Euskal tradizioari jarraiki, euskal dantzak ere ikusi ahalko dira udalerrian. Elai-Alaikoak, urtero legez, udalerriko kaleetan dantzatu dute, eta, saioagaz amaitzeko, Erregelak dantzatuko dituzte Merkurion. Baina, ez bi talde horiek ez dira kalerik kale ibiliko diren bakarrak, Segundo Olaeta Musika Eskolakoak, Gazteak taldekoak, eta Busturialdeko gaiteru eta trikitilariak ere ibiliko dira herria jai giroz betetzen.
Gose direnentzat, egongo da zer jan. Izan ere, taloaren txosna jarriko dute, eta, herri bazkarian ere bilduko dira, ohi legez, Merkatu plazan. Bazkalostean, kantek eta dantzek girotu ohi dute plaza, eta oraingoan ere hori horrela izatea espero dute.
Gainera, URE elkartearen eskutik, jolas ezberdinekin eta herri kirolekin gozatzeko tartea egongo da, Berriztu erromeriak horien lekukoa hartu aurretik. “Iaz ez bezala, aurten erromeria izango dugu, eta horren ordutegia aurreratzea erabaki dugu, jai giroak etenik izan ez dezan, eta plazatik Pasealekura jarraian joateko asmoz”, azaldu dute antolatzaileeek.
Hala, Euskal Jaiak euskal kulturako musika, dantza eta kirola uztartuko ditu, jaiaren izaera herrikoia indartuz. Ondorioz, herritarrak deitu dituzte eguneko ekitaldietan parte hartzera.
Hori bai, jaia “berpiztearen” beharra ere plazaratu dute antolatzaileek: “Kantagunetik jaiari bestelako dimentsioa emateko proposamenak mahaigaineratu ditugu zenbaitetan, eguna eskualdeko beste herrietara zabaltzekoa, eta denen artean jai handi bat ospatzea. Baina ezin izan da gauzatu oraindik. Uste dugu udalaren aldetik bestelako plangintza eskatuko lukeela horrek, eta horren aldeko pausoak eman beharko litezkeela”. Izan ere, udalerritik haratagoko ekimenek elkarteen arteko loturak sustatzen dituztela, eta harreman horiek egitea eta mantentzea “oso polita” dela.
EGITARAUA
09:00. Azoka berezia: sukalkia, Merkatu plazan.
12:00. Pregoia Urdaibai Kantagunea Kantuzaleen Alkartearen eskutik.
Gero. Agurra eta txupinazioa kultur etxetik.
Ostean. Taloen txosnen irekiera, Merkurion eta Picasso kalean.
Eguerditik. Kantagunea eta kantuzaleak herriko kaleetan zehar, baita Elai Alai dantzari taldekoak, Segundo Olaeta Musika Eskolako trikitilari eta txistulariak, Gaztea taldekoak, eta Busturialdeko gaiteru eta trikitlariak ere.
12:30. Gargantua Merkurio plazan.
13:40. Erregelak Elai Alai dantzari taldearen eskutik, Merkurio inguruan.
15:00. Herri bazkaria Merkatu plazan.
Bazalostean. Kantak eta dantzak partaide guztiekin.
16:00. Umeentzako jolasak eta herri kirolak Ure elkartearen eskutik.
20:30. Erromeria Berriztu taldeagaz, Pasealekuan.
