Pauso txikiak, harri handiak menderatzeko
Harrijasotzean lehenengo pausoak emanda, Busturialdeko lehenengo Harrijasotze Txapelketa irabazi du Leire Olea Sustabiz Fundazioko kirolariak, baita harrijasotzaileen artean prestigio handia daukan Mallabiko txapela ere. Bizkaiko eta Euskadiko txapelketak prestatzea du helburu orain.
Bidean harriak edo oztopoak aurki daitezke maiz, eta horiek urrats txikiz edo handiz gaindi daitezke: harriak hartu, bidetik kendu, horietara igo… erronkak gainditzeko hainbat modu daude, baita harria bidelagun hartuta pausoak ematen hastea ere. Hori da, hain zuzen, Leire Olea Sustabiz Fundazioko kirolariak egin duena. Harriak jasotzen hasi zen duela urtebete eta erdi, eta bere bidea plazaz plaza erakustaldiak ematen abiatu bazuen ere —eta jarraitzen du—, txapelketaz txapelketa dabil orain. Hain justu, Busturialdeko lehenengo harrijasotze txapelketa irabazi du Busturian, baita harrijasotzaileen artean prestigio handia daukan Mallabiko txapela ere.
Euskal pilota, arrauna eta herri kirolak sustatzeko jaio zen 2023an Sustabiz Fundazioa, Euskal Herriko kulturan oinarrituta dauden kirolei bultzada eta ikusgaitasuna emateko. Hala, herri kirolak zabaltzen abiatu zuten bidea, eta horren ondorioz ezagutu zuen Oleak harrijasotzaileen diziplina. “2024ko urtarrilean hasi nintzen harria jasotzen. Crossfit egiten nuen lehen, eta gune berean Sustabizekoak hasi ziren entrenatzen, bertan geundenoi herri kirol ezberdinak probatzeko aukera eskainiz. Azkenean ausartu nintzen harria jasotzen, eta astean behin entrenatzen hasi nintzen, apurka-apurka pausoak ematen joateko”, gogoratu du Oleak.
Horrela hasi zen, baina Inhar Urruzuno entrenatzaileak harri desberdinak probatzeko gonbidapena egin zion, lehenengo entrenamendutik gainera. Egurrezko harriekin hasi zen, eta gero 50 kiloko zilindroa probatu zuen, baita 63 kilokoa eta 75ekoa ere. Gustura aritzen zen, astean behin entrenatzen. Baina ez zen herri kirolen artean probatu zuen diziplina bakarra izan: ingudean ere probatu zuen. Hala ere, iazko abenduan, crossfit utzi eta harrijasotzean arreta jartzea erabaki zuen.
Harrijasotzetik zerk harrapatu duen galdetuta, baina, “ez daki” kirol horrek zer daukan horrenbeste harrapatzeko: “Jendeak dio monotonoa den kirola dela, beti harriak altxatzen ikusten gaituztelako. Baina entrenamenduak ez dira batere monotonoak. Denetariko entrenamenduak egin ditzakezu: denborak kontuan hartuta, serie desberdinetan oinarrituta edota altxamenduak oinarri izanda. Baina ez dakit esaten zer daukan kirol honek horrenbeste gustatzeko. Hori bai, gustura ari naiz, eta taldean daukagun giro onak jarraitzera animatzen nau”.
Harriak ere, mota guztietakoak daude, eta denak probatu ditu Oleak: zilindroa, kubikoa, bola, kopa, errektangularra eta inongo tratamendurik ez daukan harri baldarra. Hala ere, zilindroan, kubikoan eta bolan ari da gehienbat. “Baldarragaz ere noizbait aritu naiz, baina beste teknika bat dauka. Txapelketetan, normalean, lehen hiru harriak erabiltzen dira”, dio.
Hain zuzen ere, Sustabizen baitan aritzeak baliabideak eskaini dizkiola dio kirolariak, harria jasotzeko baliabideak behar baitira, bai material aldetik, bai alde tenikotik. “Harria eta txalekoa, esaterako, beharrezkoak dira, eta nik ez neukan horrelakorik. Fundazioan harriak ditugu, instalazioak ditugu, eta arropak ere bai. Denboragaz, bakoitzak bere arropak lortzen ditu, baina hasteko ondo dago aukera horiek izatea. Gainera, segurtasunez aritzeko fitxa ere beharrezkoa da, edozein lesioren aurrean babestuta zaudelako”, azaldu du. Gainera, fundazio baten parte diren heinean, herririk herri kirol hau erakustera joaten dira, eta horrek plazetan lekua izatea eskaintzen die, ze, umeen artean herri kirolak erakusteaz gain, erakustaldiak ere egiten dituzte.
Plazatik, lehiaketara.
Hain zuzen, herriz herriko erakustaldietan hasi zuen bidea Oleak, baina plazaz plaza aritzetik harago, lehiatu ere egin ditu zenbait txapelketa. Hala, Bizkaiko Harrijasotze txapelketa izan zen bere lehen proba, iazko urrian. 75 kiloko zilindroagaz, 62,5eko kubikoagaz eta 63ko bolagaz lan egin zuen absolutuen mailan, harri bakoitzagaz bi minutuz arituz. Bere lehen proba zen, eta plazetan lehiatzea zer zen ikusteko baliatu zuen: “Lehenego plaza zen, eta neurria hartzeko asmoz joan nintzen, ahal nuena egitera. Azkenean plazak plazak dira, eta ez da berdina etxeko entrenamenduetan edo plazan aritzea. Plazan urduritasunak daude, epaileak, txistua, ikusleak… urduritasuna gehiago nabaritzen da”.
Gero, Luis Mari Bengoak antolatutako Beasaineko plazan aritu zen lehiatzen: Zilindroa (62kg), kubikoa (62kg) eta bola (50kg) altxatu zituen han, minutu batez bakoitza. Eta, hortik, EiTBko Harri Herri programara egin zuen salto. Bola izan zuen lanbide programan, eta hori baliatuta, lehen mailako beste emakume batzuekin lehiatzen eta ikasten aritu zen: “Maila altuko kirolariekin aritzeko aukera eskaini zidan programak. Inhar Urruzunok —bere entrenatzaileak— parte hartzeko esan zidanean, hasieran, beldurtu egin nintzen, baina esperientzia berria zela-eta, animatu egin nintzen. Hala ere, urduri negoen, ze bolagaz nebilen lehenengo plazetako bat zen. Hori bai, jendeari hasiberriok ondo genbiltzala entzutea polita izan zen; asko hobetu nezakeela esan zidaten askok. Gainera, Sustabizen izena zabaltzen ere lagundu zuen Harri Herrik”. Programak, beraz, konfiantza eta esperientzia hartzen lagundu ziola onartu du Oleak, “urduritasunak kudeatzen ikasteko” lagungarria izan zela esanda.
Harri Herrin aritzetik, Busturialdeko Harrijasotze txapelketako txapela irabaztera igaro da Olea udan; 72 kiloko kopagaz lehiatuta, eta hori 5 minututan 43 aldiz altxatuta gailendu zen lehiaketan. Baina Mallabikoa da orain arte lehiatu eta irabazi duen txapelketarik “bereziena”.”Mallabikoa egin dudan plazarik berezienetakoa da, prestigio handiena daukana. Urte askotan antolatu dute, 35 aldiz gizonezkoetan eta 5 emakumezkoetan. Hala ere, plaza berezia da gogorrenetarikoa ere badelako. Bost minutuz aritu behar gara lanean, eta horrek leher eginda uzten zaitu. Erresistentzia handiko proba da”, azaldu du Oleak. Eta, bertan ere, txapela jantzi zuen, zilindroa (62,5) eta bola (62,5) 50 eta 34 aldiz altxatuta, hurrenez hurren.
Teknika.
Txapelketa bakoitza desberdina da, estrategiak eta teknikak asko aldatzen direlako kirolariek egin beharreko lanen arabera. Izan ere, harri mota bakoitzak eta txapelketa bakoitzak gauza jakin bat eskatzen du. “Prestakuntza oso desberdina da harri edo txapelketa bakoitzerako”, onartu du Oleak. Harri bakoitzarekin jaso aldi asko eta asko egin behar direla dio, “harri bakoitzarekin sufritu” behar dela esanda. “Serieak egin eta egin behar dira, eta topatu behar da estrategirik onena minutu bakoitzean ahalik eta jasoaldi gehien egiteko”, azaldu du kirolariak.
Teknika desberdinak probatu ostean, 75 kiloko zilindroa du gustukoen Oleak. “Hala ere, kopa ere asko gustatzen zait. Ze harri bakoitzak bere teknika du jasotzeko, baina normalean harrijasotzean garrantzitsuena gerri-kolpea izatea da. Eta pertsona horientzat erosoena kopa da, eta niri ondo datorkit. Nire gorputza kopa edo bolan ondo aritzeko gorputza da, gerri-kolpe horregatik”.
Gero eta emakume gehiago.
Plazaz plaza ari da Olea, eta, beragaz batera, gero eta emakume gehiago daude. Sustabiz fundazioaren helburua herri kirolak sustatzea da, eta erantzuna jasotzen ari direla uste du: “Ezinezkoa da saskibaloiarekin edo futbolarekin alderatzea, baina ikusten dira gero eta gazte eta emakume gehiago”. Esaterako, emakumeak herri kirolak probatzen ikusteak horretarako pausoa ematera lagundu ziola dio berak: “Sustabizen neskak ere bazeudela ikusteak bultzatu zidan probatzera. Orain asko gara herri kiroletan ari garenak, eta gero eta gehiago animatzen gara plazara. Hori oso positiboa da. Sustabizek probatzeko aukera eman digu, baina ikustea zurelako gorputza duten emakumeak —figura indartsua dutenak— badaudela eta lanak betetzeko gai garela, ederra da. Erronka polita da”.
Herri kiroletara jende gehiago gerturatzeko lan horretarako telebista “beharrezkoa” izan dela dio, txapelketak telebistan ikusteak asko laguntzen duelako hori sustatzera. “Neskentzako txapelketak antolatzeak ere laguntzen du, balio duelako ikusteko gai garela. Gero eta gazte gehiago ere hasi dira herri kirolekiko interesa agertzen, eta hori guk sumatzen dugu. Adibidez, Harri Herriren denboraldi honetan, 16tik 4 neska berri egon gara, ezagunak izan ez garenak, oraintxu hasitakoak”. Iruditeria aldatu den horren seinale da Mallabiko plaza ere, izan ere, aurten, bost parte hartzaileetatik hiru berriak izan dira, lehen aldiz bertan lehiatzen zutenak.
Herriz herriko erakustaldiez aparte, ikasturtean eskolarik eskola egiten den lanak ere eragina daukala dio Oleak: “Herri kirol federazioko kideak eskoletara ere joaten dira, kirola ezagutzera emateko eta hori zabaltzeko helburuz. Probatzeko aukera eskaintzen diete gaztetxoenei, gustuko izanez gero, kirola egiteko beste aukera bat izan dezaten”.
Oleak probatu eta jarraitu egin du harria jasotzeko lanean, eta uste du horretarako ezinbestekoa izan dela taldeko “giro ona” izatea. “Sustabizen gabiltzanok ez ginen elkar ezagutzen, baina talde polita osatu dugu, elkarri laguntzen diona”, gehitu du. Izan ere, elkar lagundu behar dute harria jartzen, erakustaldiak prestatzen… “Ordu asko dira elkarregaz igarotzen ditugunak”.
Kanpotik begiratuta, harrijasotzeak badirudi banakako kirola dela, baina taldea beharrezkoa da: “Banaka lan egiten dugu harriak jasotzerakoan, baina beste norbait behar dugu harria ondo kokatzeko, haizea emateko edo animoak eskaintzeko. Normalean entrenatzaileak jartzen du harria, eta beste bat egoten da denborak hartzen”. Eta, taldeko giro “on” horretan Urruzunok “sekulako lana” egin duela nabarmendu du Oleak. “Berak gerturatu digu kirol honetara. Berak prestatzen ditu gure entrenamenduak, eta badaki zer eskatu behar dion bakoitzari. Gainera, norbere buruarengan sortzen duen konfiantza ere sekulakoa da: ahal dugula sinetsi behar dugula esaten digu, eta lortu ere bai. Mezu positiboak bidaltzen dizkigu. Berak badaki nori zer esan eta hori zelan kudeatu behar duen. Bera da kirol hau gure neurrira egokitzen duena”, azaldu du kirolariak.
Etorkizuna.
Harria jasotzen ikusten du bere burua oraindik Oleak. Eta, uda sasoian ingudeagaz ere aritu den arren, urriaren 19an lehenengo aldiz lehiatuko duen Euskadiko Harrijasotze Txapelketa dauka bere buruan. Zilindroagaz (75 kilo), kubikoagaz (62,5 kilo) eta bolagaz (62,5 kilo) arituko da bertan, hiru minutuz harri bakoitzarekin lanean, eta “probatzera” doala dio.
Bizkaiko lehiaketara ere aurkeztuko da gernikarra, eta harri horiekin bi minutuz lan egin beharko du. Hala ere, helburuei erreparatuta, bestelako asmoak ditu; izan ere, iazko bere zenbakiak hobetu gura ditu: “Bizkaia mailan, iazko marka hobetzea da erronka. Ez da zaila izango, nire zenbakiak asko hobetu daitezkeelako. Baina, ahal izanez gero, posturen bat aurrera egitea gustatuko litzaidake, besteren baten aurretik gelditzea”.
Urtebetean asko hobetu du, ez da iazko bera, eta hilabetetik hilabetera “hobekuntza” igartzen du. Hala ere, ez da harrijasotzaile sentitzen oraindik: “Ni ez naiz harrijasotzaile sentitzen oraindik. Uste dut harrijasotzailea zarela harri guztiekin lehenengora lana ondo egiteko gai zarenean, eta harri bakoitza ondo menderatzen duzunean. Oraindik bide luzea daukat egiteko, asko hobetzeko. Zilindro, kubika eta bolagaz gustura sentitzen naiz, baina kubikarekin arintasuna pilatzea falta zait”.
