Mikel Iruskietaren zutabea: Txantaia gainditzeko, prozesu demokratiko erradikalean aurreratu
Gorentasunak, adiskideak, jaun eta andreak: […] bake iraunkorra lortzeko, ezinbestekoa dela gatazkaren azpian dauden arrazoiak aztertzea eta horiei aurre egitea. […] Bakea ez dagokie soilik Estatuei edo herriei, baizik eta komunitate horietako kide guztiei eta horietako bakoitzari. […]». Kofi Annanen hitzak irakurri nahi nituen zutabetxo hau idazten hasi aurretik, bueno, hobeto esanda, Kofi Annanen euskarazko itzulpena irakurri dut.
Badakit urte bat edo igaro dela Aieteko Bake Konferentzia egin zenetik, orduan Kofi Annan telebistan ikusi nuen hizketan, 2 edo 3 segundoko albiste-tartean. Eta orduan jakin minaren harra gelditu zitzaidan bihotzean. Zer esango zuen gizon hark? Zer esango zien Rufi Etxeberriari, Pello Urizarri, Iñigo Urkulluri, Jesus Egigureni, Max Brissoni, Kotte Ezenarrori, Frederique Espagnaci eta Jean Jacques Lasserreri? Baina hauxe idaztean konturatu naiz are interesgarriagoa litzatekeela aipatutako zortziak zer erantzungo lioketen Kofi Annani.
Interesgarria, ez ala? Egia esan, Koffi Annani berari ez diote erantzun, baina bai euskal gizarteari, ez dakit Kofi Annanek entzun(go) dituen eta erantzuteko gogorik lukeen. Baina euskal herritarroi esan digutena jar dezagun testuinguru horretan: Rufi Etxebarriak eta Pello Urizarrek esan dute Aieten esandakoarekin bete-betean bat egiten dutela eta bake justu iraunkorra eraikitzeko aukera gizarte osoari eman eta utzi behar zaiola. Max Brixonek, Frederique Espagnacek, Jean Jacques Laserrek, besteak beste, Kotte Ezenarroren ahotik hitz egin dute Baionako Foroan eta aurton Aieten esandakoak praktikara eramango dituztela. Jesus Egigurenek politika utzi du. Eta Iñigo Urkulluk adierazi du Kofi Annanek esandakoak politikara murrizteko nahia: “[EAEko] legebiltzarra elkarrizketarako eta erabakiak hartzeko lekua izatea nahi dut”.
Iparraldean gertatu dena oso interesgarria da, nire ustez behintzat hala da. Frantses eskumatik zentrora eta zentrotik ezkerrera presoen eta iheslarien auzia konpondu behar dela aldarrikatu dute. Eta Aurore Martin Batasuneko bozeramailea etxera ekartzeko lanean hasi dira. Hasi eta lortu. Eta zein izan da bidea? Nire ustez oso sinplea: Euskal Herriaren aitortzan eta normalizazio politikan urrats sendoak eta denek batera ematea; zehazki, pentsa zitekeen erritmoan baino azkarrago ematea pausoak. Horrela, pausoak azkar emanda frantses gobernuak ez du eta, errepresioan eta inmobilismoan egonik, ez luke denborarik bere politika egiteko, gutxiago politikarekin irabazteko aukerarik. Emaitza: Aurore Martin askatu du Espainiak.
Hori guztia ondo azaltzeko zutabetxo bat baino gehiago beharko nukeen arren, askotan galdetzen diot neure buruari ea zergatik PNVkoek ez duten gauza bera egiten. Zer da, ordea, egiten dutena? PPri denbora eman; hasteko, bi urte. Izan ere, hurrengo bi urteetan ez dute “autogobernua” garatzeko ezer egingo, dena emango dute krisia gainditzen. Baina konponduko al dute krisia bi urteotan? Orain arte egindakoa egiten jarraituz? Murrizketekin? Hori, nire ustez, PPri eta PSOEri denbora ematea da.
Garai berrietan beraien joko maltzurrarekin segitzeko denbora. Izan ere, jakin nahi nuke ea “autogobernua” egin arte utziko al duten normalizazio politikoa? Hurrengo bi urteetan preso gaixoak askatzeko zerbait egingo dute? Eta preso politikoak Euskal Herriratzeko? PNVk Ezker Abertzaleari autokritika eskatzen dio, baina ordainetan berak kontrakoa egiten du; hau da, eskatzen du kartzela zigor guztiak bere horretan onartzea, autokritikarik egin gabe. Horrek ez du esan nahi legea onartzen dela besterik gabe. 50 urtetako mendeku-politika onartzen dela, baizik. Hau da, torturarekin egindako salaketa faltsuak onartzea, froga gabeko kondenak onartzea, epaiketa fartsak ez kritikatzea eta, okerrena dena, bakea eta giza eskubideak defendatzearren kartzelan sartutakoak bertan uztea.
Nik PNVkoei ez deutsiet asko esatekorik, baina entzun nahi duenarentzat badut zer esana: presoak etxera ekarri nahi baditugu, bake prozesu demokratikoan aurrera egin behar dugu; hain zuzen ere, iparraldean egin duten bezala; gainera, garrantzitsua da pausoak azkar ematea bakearen etsaiek joko politiko maltzurra egiteko denborarik izan ez dezaten, azkar emateak ez du esan nahi pausoak bakarrik ematea, ezta sendotasunik gabe ematea ere. Denok batera eman behar ditugu, azkar eta sendotasunez, autokritika eginez, baina egiari huts egin gabe. Eta pausoak ematen ez dituenaren ardurak irmotasunez salatuz.
Urtarrilaren 12an, besteak beste, Fausto Anza gogoan, 3.000 pauso emango ditut Bilbon, baina ez ditut bakarrik emango; familiarekin emango ditut, lagunekin eta Euskal Herria maite dutenekin. Izan ere, Euskal Herriko jendarte guztiari dagokigu bakea, baita preso politikoei ere!
