Hazi xume batetik jaiotako ibilbide "bizi eta kolektiboa"
Gernikatik Mundurak 30 urte betetzen ditu aurten, eta 1995an Irune Arrienek ereindako haziak emandako fruitu eta lorak gogoratu eta ospatuko dituzte zapatuan. Gernikatik Mundura elkarteak 30. urteurrena ospatzeko denetariko jarduerak prestatu ditu Astran.
Herri bakoitzak badu bere ezaugarria, eta elkartasuna izan daiteke Gernika-Lumorena. Mundura iritsi nahi duen elkartasun haizea du udalerriak, herri txiki batetik kontinenteko herri eta komunitate txiki bezain zabaletara ailegatzen den ufada. Hori da Gernikatik Mundurak 30 urtez ereindako hazia, hazi xume batetik sortu den haize bizi eta kolektiboa.
1994ko udan Irune Arrienek Ruandara egindako bidaiatik ez zuen arropa eta oroigarriz jositako maleta bakarrik ekarri: elkartasunez betetako gogoa baizik. Ondorioz, elkartasunari atea zabaltzeko, besteengan begiak pausatzeko eta mundua beste argi batez behatzeko sustraia erein zuen udalerrian, eta harrezkero, hazi bakar baten ondorengoek josi dituzte kontinenteak. Gernikatik abiatu diren hazi ikusezinek lotu dituzte oihan beroak eta mendialde harritsuak, Brazilgo MST-ren lur harrotuak eta Rifeko haize lehorra, Peruko muinoak eta Mozanbikeko komunitateak. Bidean, izenak gehitu zaizkio saretzeari, aurpegiak eta istorioak, batzuk oso urrunekoak, besteak gertukoak.
1995ean sortutako elkartea behartsuenen kezkak eta kulturartekotasunaren zein nazioarteko elkartasunaren alde lan egiteko prest dagoen mota guztietako jendea batzen joan da urtez urte, hiru hamarkadaz Gernikatik Mundura herriaren taupada kolektiboa bihurtuz. Hala, mundua ulertzeko beste modu bat oinarri duen elkartearen sorreratik 30 urte igarota, eta Arrienek Ruandarik ekarritako ilusioak udalerrian jarraitzen duenez, urte hauetan egindako lana ospatzeko aprobetxatuko dute zapatuan (azaroak 29), Astran, 18:00etatik aurrera. Izan ere, eskualdeko pertsona, familia eta kolektiboekin ospatu gura dute urteurrena, eta, esan dutenez, denetariko ekintzak egongo dira bertan: tailerrak, nazioarteko pikoteoa, musika, sari banaketak eta beste hainbeste. Gainera, jaialdia aprobetxatuta bilduko den dirua Palestinarekin elkartasuna adierazteko bideratuko dutela jakinarazi dute.
Baina Palestinari elkartasuna bidaltzeaz gain, hainbeste lurralderekin lotutako proiektuak eroan dituzte aurrera; tartean, Hiru Izkina, Gernikako gazteekin elkartrukea, MSTrekin bat egindako bide internazionalista, Gatazkan dauden lurraldeak, Gereizpetatik 11 Izpi edota 11 Sustrai. Eta, hainbat izan dira sortutako sare eta alternatibak: denda solidarioa, Salgadoren erakusketak, Munduko Arrozak, Elkargarapenerako jardunaldiak, Lurraren Asteak, Jardunaldi Antimilitaristak… “Orokorrean, sentsibilizazio eta kontzientziazio jarduerak egin ditugu, garapen proiektuak lagundu eta finantzatuz: Baina hau ez da dena, lortutakoa ospatu eta ondo pasatzeko Eupilako berbenak jaialdiak ere ospatu ditugu”, gogoratu dute elkarteko kideek.
Denborak aurrera egin ahala, hainbat izan dira egin dituzten ekintzak, egoera eta momentuaren arabera aldatuz joan direnak. Batzuk izan dira memorian sakontzeko, beste batzuk belaunaldi ezberdinetakoen ikuspuntutik memoriak dituen erpin ezberdinak lantzeko, eta egon dira lurralde, kolektibo eta ekimenen arteko artikulazioa sustatzeko ekimenak ere. Gaur egun, aldiz, bizitzaren aldeko hezkuntza komunitarioa bultzatzeko lanean dabiltza. “Eskualdeko sareak sendotzen eta zeharkatzen gaituzten problematika zein alternatiben inguruko hausnarketak sustatzeko konpromisoagaz jarraitzen dugu, maila lokalean zein globalean”, azaldu dute elkarteko kideek. Izan ere, azpimarratu dute euren helburua ez dela bakarrik errealitate konplexuak ezagutaraztea —krisi klimatikoa, migrazioak edota eskubideen galera—, komunitateak kolektiboki alternatibak pentsatu, eztabaidatu eta eraikitzeko espazioak bultzatzea baizik.
30 urtetan, hainbat lagun egin dituztela diote, batzuk joan, batzuk etorri egin direla, baina euren memorian dirautela adierazi dute: “Antonio Feijoo, Urdaibaiko eskoletako kideak, Toño Ruiz, Kerejeta, Bego, Mertxe, Maria Luisa, eta gogoratzen jarriko bagina, ziur zerrenda amaigabea izango litzatekeela”.
Hala ere, harreman horiez gain, beste elkarteekin edo ekintzaileekin sareak sortu izanaren garrantzia nabarmendu dute: “Pozarren ikusten ditugu orain Ideasurrekin, Gernika Gogoratuzekin, Bilgune Feministarekin, Munduko Arrozetako kideekin, Astrarekin eta nazioartean egin ditugun hainbeste lagunekin jositako sareak eta egindako elkarlanak”. Gainera, tokian tokiko aliantzak eta sareak indartzen segitzen dutela diote: “Inguruko beste elkarte batzuekin, irakasle eta kultur eragileekin topaketa irekiak egin ditugu, baliabideak partekatuz etabar. Izan ere, argi dugu ahaleginak batuz emaitzak indartu eta mezu sendoagoak zabaltzeko aukera ematen duela”.
Hezkuntza komunitarioa.
Azken urteetako lan ildoak jarraituz, momentu honetan 11 Sustrai proiektua garatzen dabiltza, izan ere, hezkuntza komunitarioan oinarritutako proiektuaren bigarren faseari ekingo diote. Gainera, Emakumeen Munduak 2026 Kongresuaren antolakuntzan ere murgilduta dabiltza.
Lehenengoan, Busturialdeko hainbat ikastetxerekin elkarlanean, ikasleei hausnarketa kritikoko prozesuetan laguntzeko tailer eta dinamika parte hartzaileak garatzen ari dira: “Mugimendu sozialekin egindako topaketen, eragile aktiboen testigantzen eta hausnarketa jardueren bidez, ikasleek eskualde zein mundu mailan dauden arazo desberdinak eta komunitate zein mugimendu desberdinek praktikan jartzen dituzten alternatibak ezagutzea bilatzen dugu, gazteen mobilizazio eta ekintza gaitasunari erreparatuz”. Jardueren artean, tailer praktikoak, taldeko ikerketa proiektua,, irteerak eta tokiko erakundeekin trukeak egiteko jardunaldiak bultzatzen dituzte. Eta, iaz martxan jarritako proiektu honetara batu dira aurten, beste hainbat ikastetxe.
Emakumeen Munduak 2026 Kongresuari dagokionez, akademiako eta gizarte aktibismoko emakumeak biltzen dituen nazioarteko eta jakintza alor arteko topaketa presatzen ari dira Gernikatik Mundurakoak Gernika Gogoratuzekoekin batera, Euskal Herriak hartuko baitu 2026ko maiatzean egingo den XV. edizioaren lekukoa. Kongresuaren ildoa “emakumeak eta bakeak” izango da, pluralean, emakumeak bakearen kulturari eskaintzen dizkion forma anitzak aitortzeko aprobetxatuko baitute topaketa.
Barnera begira ere, Gernikatik Mundura sendotzeari arreta berezia jartzen ari direla esan dute, eta, ildo horri jarraiki, “arrazoi desberdinengatik bertan behera” egon diren jarduerak berreskuratu nahi dituztela aitortu dute, “berriz ere komunitatea indartu eta boluntario berriak erakarriz”. Horren adibidea da Munduko Arrozak ekimenaren berraktibazioa. Datorren urteko ekainean egitea espero dute, topagune, sukalde partekatu eta kultura aniztasuna ospatzeko helburuagaz. “Jaialdiaz gain, boluntariotza eta koordinazio taldeak ere martxan jartzen ari gara, lagundu nahi duenaren inplikazioa errazteko asmoz”, gehitu dute.
Izan ere, uste dute Gernikatik Mundura “ezinbestekoa” izan dela herri txiki batetik hainbeste lorpen lortzeko: “Baina, sasi guztien gainetik, herriko ertz desberdinetako hainbat lagun biltzea lortu dugu, baita elkartasunaren motore izatea ere. Gainera, nazioarteko justizia, bakea eta elkarbizitzaren maitasun horrekin herriaren bihotza taupadaka ere jarri dugu. Izan garenetik, elkartasunez beteriko gure herriko haizea behar zutenen etxeetara heldu da, eta egun, 30 urte beranduago, heltzen segitzen du”.
EGITARAUA.
18:00. Tailerrak Astran: henna tailerra eta txapak.
18:30. Kontzertuak: Agraf, Merhezi erromeria, Gorrondatxe folk eta DJ Bibi satelite.
20:30. Pikoteo desberdinak.
