30.000 kilometro, Leginetxeren bidea omentzeko
Astelehenean [martxoak 3] hartuko dute New Yorkerako hegazkina Ignacio Corcuera 'Livingstone' eta Begoña Ugartek. Manu Leginetxe kazetari arratzuarrak duela 60 urte egindako bidea errepikatuko dute, auto klasiko batean 30.000 kilometro egin eta 20 herrialde zeharkatuz.
Ameriketako Estatu Batuetako kazetari bat, argazkilari suitzar bat eta euskaldun bat. Txiste baten hasiera izan zitekeen arren, 1965ean munduari bira emateko elkartu ziren lau pertsona dira, izen-abizenez Harold Stevems, Albert Podell, Steve Woodrow, Willu Mettler eta Manu Leginetxe, kazetari arratzuarra. Espedizioak Peter Townsendek 50. hamarkadan ezarritako errekorra (33.790 kilometro autoz) gainditzea zuen helburu, horregatik, Trans World Record Expedition izena jarri zioten. Gogotik lortu zuten, errekorra 5.000 kilometro baino gehiagotan handitu zutelako.
Hasiera batean Leginetxe ez zen espedizioaren parte, baina Madrilen bizi zela Mettler ezagutu zuenez, hark jarri zuen estatubatuarrekin harremanetan. Espedizioa Toyota Land Cruiser F J40 batean egiten ari zirenez, estatubatuarrek autoez eta mekanikaz zerbait zekien galdetu zioten, eta honek ezetz erantzun zien: “Musean jokatzen dakit, baita futbolean ere. Eta euskarazko abestiak abesten, munduari bira emateko batere praktikoak ez diren gauzak”. Ezusteko legez, espediziora batzeko aukera eman zioten.
Stevems, Podell, Woodrow eta Mettlerrek AEB hasi zuten bidaia, eta bertatik Frantziara iritsi ziren gero. Madrilera jaitsi ziren, eta bertan batu zitzaien Leginetxe. Gero, bostak batera, Marokora joan ziren, Afrikako iparraldea, Asiako hego-ekialdea eta Australia zeharkatzeko. Balin (Indonesia) zeudenean baina, arratzuarrak etxerako bidea hartu zuen. Hau da, bisitatu gabe utzi zituen bai Australia, bai AEB.
Leginetxek baina, munduari bira bere kazetari jardunari jarraipena emateko ere baliatu zuen. Hainbat gerra bertatik bertara bizi izan zituen, India eta Pakistan artekoa, Laosekoa, Vietnamgoa… eta horien inguruko albiste eta kronikak idatzi zituen. Horrez gain, historiako pertsonaia ezagun batzuk elkarrizketatzeko aukera ere izan zuen, hala nola Indhira Gandhi, Dalai Lama edo Tenzing Norgay xerpa nepaldarra, Edmund Hillary zeelandaberritarrarekin batera Everest mendiaren gailurrera iritsi zen lehen gizakia.
Bizienak eta idatzitakoak liburu batean bildu eta argitaratu zituen Leginetxek. 1978an argitaratu zuen, et 600 orrialdetik gora dituen El camino más rápido liburuak bi urte iraun zituen espedizioaren berri ematen du.
60 urte geroago.
Leginetxeren abenturatik 60 urte betetzen dira aurten, eta Ignacio Corcuera Livingstone, Dakar rallyan sei aldiz parte hartu duen piloto bilbotarrak espedizio horrek egindako ibilbidea errepikatuko du, kazetaria omentzeko. Astelehenean [martxoak 3] ekingo dio abenturari, eta gaur eguerdian [martxoak 1] Belendizen egin den Trans World Record Expedition 2-ren aurkezpenean azaldu duenez, oraingo honetan bere emaztea de Begoña Ugarte izango du kopilotu.
Azaldu duenez espezidioaren ibilbidea egingo dute, baina “alderantziz”: “Gaur egungo munduak ez duelako zerikusirik orain dela 60 urteko munduarekin”. Livingstonen hitzetan, bi izan dira ibilbidea aldatzera bultzatu dituzten arrazoak; batetik, Ekialde Ertainean dauden gatazkak “hotzitzea” espero zuten (Israel, Palestina, Gaza…), eta, bestetik, AEBera sartu nahian, pasaporteak Pakistan, Iran, Irak, Afganistan eta abarreko zigiluak dituela ikusten badute, agian ezingo litzatekela sartu: “Agian ezingo ginateke AEBn sartu, gauzak asko zaildu dira”.
Bikoteak, gainera, ibilbide guztia, 30.000 kilometroak auto berean egin nahi zituen, “baina ezin da izan”: “Europako autoen aldi baterako inportazioa zaila baino zailagoa da AEBn. Autoan sartu zaitezke Kanadatik, edo Mexikotik, baina AEBko portu batean kontainer batetik auto europar bat ateratzea oso zaila da: hain dira izapide asko eta kostu altua, non ontzi-enpresek autorik ez eramatea gomendatzen dizuten”. Horregatik, AEBn autoa alokatuko dute. Astelehenean hartuko dute New Yorkerako hegazkina, eta hurrengo egunean Chicagora bidaiatuko dute, gero Route 66a egin eta Malibura, Los Angelesera iristeko. Guzti hori Chevrolet Malibu autoan egingo dute.
Los Angelestik Australiara egingo dute salto, konkretuki Sidney eta Melbourne bisitatuz. Bertan ere auto bat alokatu behar izango dute, “arazoak ekiditeko”: “Australian kontrako noranzkoan gidatzen dute, eta zure ibilgailuarekin ibili nahi baduzu IAT bezalako bat pasatu behar da, beste autoak itsutsen ez dituzula ziurtatzeko. Hau da, autoan aldaketa batzuk egin behar dira, eta gero, gainera, garbiketa berezi bat egitera eraman behar duzu autoa, ezin delako beste herrialde batzuetako landareen esporarik sartu”. Hala, australiarra ez den auto bat herrialdean sartzea “oso zaila” dela gehitu du pilotuak: “Gutxienez astebete eman dezakezu bertan, eta guk ez dugu denborarik aste bat portu batean emateko”.
Bilbotik Indiara.
Gauzak horrela, Bombain (India) berreskuratuko dute beraien autoa, eta zehaztu dutenez, Bilboko portutik Indiako portura iristeko “45 egun inguru” behar izango ditu autoak: “Indiatik Pakistanera joango gara, Afganistan, Irak eta Iran zeharkatu… ahal dugun ibilbidea egingo dugu”. Saudi Arabia zeharkatu ostean, ferria hartu eta Itsaso Gorria zeharkatuko dute, Egiptora iristeko. Bertan, aurreikusita duten beste arazo batekin egingo dute topo: “Libiak ez ditu turistentzako bisak egiten, beraz ezin gara autoan sartu, beraz, autoa kontainer batean sartu eta Bartzelonara bidali beharko genuke”.
Autoa atzean utzita, Corcuera eta Ugartek Tunezerako hegaldia hartuko dute, bertan beste auto bat alokatu eta herrialde hori eta Argelia ezagutzeko: “Hor er ezingo dugu aurrera egin, Argelia eta Marokoren arteko muga itxita dagoelako. Honek erakusten du, lehen, tabako pakete bat eramanda, muga asko zeharkatu ahal zenituela, baina gaur egun, itxita baldin badaude, itxita daude”.
Livingstonek azaldu duenez, ibilbide guztia “lau hilabetetan” egitea aurreikusi dute, zor daitezkeen arazoengatik bost hilabeteko muga jarri badute ere, 30.000 kilometro egingo dituzte, 20 herrialde inguru zeharkatuz: “Lau hilabetetan egin nahi dugu, uste dugu polita izango zela uztailaren amaierako jaietarako hemen egotea”. Etxera itzultzean, Leginetxek bere momentuan egin zuen bezala, liburu bat argitaratu eta egungo mundua idazleak bere liburuan “idatzi zuenarekin alderatzea” da bidaiarien asmoa.
Leginetxek bere liburuan egindako ibilbidea egiteko misiorako 1983ko Mercedes Benz ibilgailua “klasikoa” aukeratu dute, G motakoa, 1. seriekoa. Pilotoak azaldu duenez, kanpotik “modernoa” ematen duen autoa da, baina barrutik “oso mekanikoa” da: “Nik auto mekanikoa nahi nuen, gerrarik emango ez zuena, txip edo sentsore bakoa, eta auto hau horrelakoa da”. Ibilgailuaren kolorea ere “berezia” dela zehaztu du, Alien Green izena du. Horregatik guztiagatik, lauzpabost hilabeteko abenturan lagunduko dion autoari Grifo izena jarri dio Livingstonek, “lehoiaren gorputza baina arranoaren buru eta hegoak dituen animalia mitologikoarengatik”.
Bidaia —neurri handi batean— ibilgailu klasiko batean egingo dutenez, Belendizko aurkezpena auto klasikoen elkarretaratzea egiteko aprobetxatu dute. Hala, autoen zaletuak, pilotoak, Livingstonn 4×4 Euskadi taldeak, Leginetxeren lagun eta senideak, eta oro har, Arratzuko herritarrek parrilladan elkartu dira kazetari arratzuarraren bidea omendu eta Ugarte eta Livingstoni beraien abenturan zorterik ona desiatzeko. Gainera, goizeko hitzordua frontoi ondoko plazari Manu Leginetxe izena jarri nahian dabiltzala iragartzeko baliatu dute.
