• Aisia
  • Ekonomia
  • Euskara
  • Gizartea
  • Hirigintza
  • Ingurumena
  • Jaiak
  • Kirola
  • Kultura
  • Orokorra
  • Politika
  • Udala
  • Ajangiz
  • Arratzu
  • Bermeo
  • Busturia
  • Ea
  • Elantxobe
  • Ereño
  • Errigoiti
  • Forua
  • Gautegiz Arteaga
  • Gernika-Lumo
  • Ibarrangelu
  • Kortezubi
  • Mendata
  • Morga
  • Mundaka
  • Murueta
  • Muxika
  • Nabarniz
  • Sukarrieta
  • Albistea
  • Askotarikoa
  • Eduki babestua
  • Elkarrizketa
  • Elkarrizketa
  • Erreportajea
  • Iritzia
  • Kronika
  • Ainara Ruiz Urizar
  • Ainhoa Astarloa Beotegi
  • Aintzina Monasterio Maguregi
  • Aitor Basterretxea
  • Alex Uriarte Atxikallende
  • Ander Makazaga
  • Ane Maruri Aransolo
  • Asier Alkorta
  • David Miragaya Gonzalez
  • Eider Mugartegi
  • Garaia Pagola Urriza
  • Garazi Burgoa Aldarondo
  • Gontzal Mendibe Miguel
  • Ibon Bergara Etxearte
  • Ixua Zubieta Etxebarria
  • Lander Unzueta Lekerikabeaskoa
  • Larraitz Ibaibarriaga Etxaburu
  • Lore Bengoetxea
  • Mikel Reina Barros
  • Naia Arantzamendi
  • Nekane Akarregi
  • Nerea Bedialauneta Alkorta
  • Oihana Cabello Elorriaga
  • Olaia Zabalondo Dominguez
  • Zaloa Iturbe San Jose
Bilatu
Sartu
  • izan HITZAKIDE
  • zozketak
  • eskaintzak
  • hemeroteka
  • Aisia
  • Ekonomia
  • Euskara
  • Gizartea
  • Hirigintza
  • Ingurumena
  • Jaiak
  • Kirola
  • Kultura
  • Orokorra
  • Politika
  • Udala
  • Ajangiz
  • Arratzu
  • Bermeo
  • Busturia
  • Ea
  • Elantxobe
  • Ereño
  • Errigoiti
  • Forua
  • Gautegiz Arteaga
  • Gernika-Lumo
  • Ibarrangelu
  • Kortezubi
  • Mendata
  • Morga
  • Mundaka
  • Murueta
  • Muxika
  • Nabarniz
  • Sukarrieta
  • Albistea
  • Askotarikoa
  • Eduki babestua
  • Elkarrizketa
  • Elkarrizketa
  • Erreportajea
  • Iritzia
  • Kronika
  • Ainara Ruiz Urizar
  • Ainhoa Astarloa Beotegi
  • Aintzina Monasterio Maguregi
  • Aitor Basterretxea
  • Alex Uriarte Atxikallende
  • Ander Makazaga
  • Ane Maruri Aransolo
  • Asier Alkorta
  • David Miragaya Gonzalez
  • Eider Mugartegi
  • Garaia Pagola Urriza
  • Garazi Burgoa Aldarondo
  • Gontzal Mendibe Miguel
  • Ibon Bergara Etxearte
  • Ixua Zubieta Etxebarria
  • Lander Unzueta Lekerikabeaskoa
  • Larraitz Ibaibarriaga Etxaburu
  • Lore Bengoetxea
  • Mikel Reina Barros
  • Naia Arantzamendi
  • Nekane Akarregi
  • Nerea Bedialauneta Alkorta
  • Oihana Cabello Elorriaga
  • Olaia Zabalondo Dominguez
  • Zaloa Iturbe San Jose
Bilatu
  • Albisteak
    • Gaiak
      • Aisia
      • Ekonomia
      • Euskara
      • Gizartea
      • Hirigintza
      • Ingurumena
      • Jaiak
      • Kirola
      • Kultura
      • Politika
      • Udala
      • Orokorra
    • Herriak
      • Ajangiz
      • Arratzu
      • Bermeo
      • Busturia
      • Ea
      • Elantxobe
      • Ereño
      • Errigoiti
      • Forua
      • Gautegiz Arteaga
      • Gernika-Lumo
      • Ibarrangelu
      • Kortezubi
      • Mendata
      • Morga
      • Mundaka
      • Murueta
      • Muxika
      • Nabarniz
      • Sukarrieta
    • Generoak
      • Albisteak
      • Editorialak
      • Elkarrizketak
      • Erreportajeak
      • Iritzia
      • Kronikak
      • Publirreportajeak
  • JOLASTU GEUGAZ!
  • Agenda
  • Multimedia
    • Argazkiak
    • Bideoak
    • Hitz eta Pitz
  • Agurrak / Eskelak
    • Zorion Agurrak
    • Eskelak
  • Zerbitzu gida
  • Bereziak
    • Adimen A.
    • Naturan barrena
    • Euskaldunak Australian
  • Nor gara
  • Publizitatea
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
  • izan HITZAKIDE
  • zozketak
  • eskaintzak
  • hemeroteka
Sartu
Kultura

Isilarazitako herrien ahotsa

‘Hizkuntza indigenak, Ama Lurra zaintzen’ erakusketa jarri dute Ekoetxea Urdaibain. Kooperazio linguistikoaren garrantzia azaleraztea eta herritarrak herri indigenetara hurbiltzea ditu helburu.

Ane Maruri Aransolo
Busturia
2022/11/04

“Basoa sutan desegiten ari zenean, animalia guztiak ere sutan galtzeko arriskuan zeuden. Baina ez zuten erreakzionatzen, hondamendiari begira zeuden. Kolibri txikiak, berriz, sugarrei aurre egitea erabaki zuen, errekara joanez eta bere moko txikiagaz ur apurbat hartuz eta sutara botaz. Jaguarrak ez zuen kolibriaren egitekoan sinistu, eta kolibriak hurrengoa erantzun zion: Ni nire partea egiten ari naiz, eta denok berdina egingo bagenu, bakoitzak berea egingo balu, sua itzaltzea lortuko genuke”. Hala dio Tui Huni Kuik eta Mikel Mendizabalek Hizkuntza indigenak, Ama Lurra zaintzen libururako egokitu duten Brasileko mito herrikoiak, eta jatorrizko kulturak ez desagertzeko ahaleginari egiten dio erreferentzia.

Izan ere, jatorrizko kultura bakoitzak aurre egin behar dio suari, bere hizkuntza eta identitatea desagertu ez daitezen. “Jatorrizko hizkuntza bakoitzean esaten den hitz bakoitza kolibriaren ur tanta bat da, eta itxaropena ematen dio gure ama lurra desegiten ari den suteari aurre egiteko”. Hain zuzen ere, helburu hori erakusten du Garabide Elkarteak Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedragaz elkarlanean egindako eta Busturiko Ekoetxea Urdaibain ikusgai dagoen Hizkuntza indigenak, Ama Lurra zaintzen erakusketak; abenduaren 18ra bitartean, doan ikusi ahalko da.

2018ko udazkenean Garabide elkarteak antolatu zuen Hizkuntza Biziberritzeko Estrategiaren Aditu Ikastaroa da erakusketaren oinarria; izan ere, ikastaro hartan hogei indigenek parte hartu zuten eta Zer da kultura galdera erantzun zuten, bakoitzak bere herriaren kultura sinbolizatzen zuen irudi eta testua sortuz. “Kultura naturagaz erlazionatzen dute gehienek, ama lurrarekiko konexioan eta errespetuan oinarrituta”, azaldu dute egileek. Gehitu dute elkartruke horrek herri txikietako biztanleen artean “sareak ehuntzeko” balio izan zuela, baita hizkuntzen, kulturen eta identitateen biziraupenerako ere: “Hizkuntza eta identitatearen biziberritzea mendeetan baztertuak eta gutxietsiak izan diren herriak ahalduntzeko bidea da”.

Sarrera doakoa da, eta erakusketa ikusgai egongo da abenduaren 18ra arte

Ondorioz, bildumak euskal herritarrei bi kontu jakinaraztea du helburu: batetik, kooperazio linguistikoa zelan ulertzen duten adieraztea, zein balio, zein garrantzi eta zein aukera dituen erakustea, alegia; eta, bestetik, isilarazitako herri indigenetara hurbiltzea, haien sentipenak eta sentiberatasunak ezagutu daitezen. Halaber, bioaniztasunaren eta hizkuntza aniztasunaren arteko harremana ere badu gogoeta gai erakusketak.

Ekoetxea Urdaibaira hurbiltzen den bisitariak hainbat kontakizun aurkituko ditu bertan; izan ere, indegenen berbak eta begiradak islatzen dituzten panelak ikusi ahalko dituzte, hizkuntza indigena batean jasota eta euren errealitatea islatzen duen irudi batez lagunduta. “Munduan dauden hizkuntza gutxituen lagin bat besterik ez dute osatzen kontakizunek. Galzorian dauden hizkuntzak dira gehienak, bizirik irauteko zailtasun ugari dituztenak, eta, sarritan, gatazkaz inguratutako gizartean kokatuta daudenak”, azaldu dute egileek, eta adierazi dute hiztunen “lan eta gogoari” esker biziberritzeko ahaleginetan ari direla.

Galzorian dauden hizkuntzei eta kulturei buruzko datuak jaso dituzte

Kichwa herriaren atalean, esate baterako, euren kulturari buruzko datuak bildu dituzte. Zehaztu dutenez, Kichwa kulturan gizona eta emakumea beti daude elkarregaz. Hori Andeetako sendabidearen praktikan ikusi daitekeela diote, izan ere, han, landareak, mendiak, eguzkia eta ilargia, haizea eta naturaren izpiritu guztiak emakume eta gizon dira, eta beti islatzen dute bikoiztasuna eta elkar osagarritasuna.

Nasa herrian, bestalde, su sakratuaren gunea da Tulpa, euren kulturaren eta identitatearen biziraupenerako oinarrietako bat: “Espainiarrek gure lurraldea bereganatu aurretik, Abya Yalako (Amerikako) jatorrizko herriek bagenituen gure kulturak eta espiritualtasunak. Tulpan, esaterako, kultura zaintzeko nagusien gogoetak ehuntzen dira, hor baitago herri legez egiten gaituen izaera”. Diotenez, Nasa herriaren “kosmobisioak” hiru oinarri ditu: suaren argia, hitza eta oroimena. “Hori guztia da jatorritik datorkiguna, ohiturak, herria, lurraldea eta gure hizkuntza”.

Fitxa teknikoak
Irudi eta kontakizunez gain, fitxa tekniko labur baten bidez, ikusgai dagoen hizkuntza bakoitzaren egoerari buruzko informazioa eskaintzen dute. Etniakideak eta hiztunak zenbat diren ageri da, baita non bizi diren eta euren hizkuntzaren egoera zein den ere. Egiten dituzten ekimenak ere jaso dituzte. Gainera, QR kode baten bitartez, euren kontakizunak jatorrizko hizkuntzan entzuteko aukera ere badago.

Bertaratzen direnek, halaber, euren kultura bultzatzeko erabiltzen dituzten bideak zeintzuk diren adierazi ahalko dute, panel zuri batean ekarpenak idatzita.

Hala, hizkuntza lankidetza bermatzea eta bultzatzea bilatu dute. “Hizkuntzen eta kulturen desagerpena zuzenean dago lotuta egiturazko pobreziagaz. Hizkuntza diskriminazioa desberdintasunen eragilea da herrialde pobre askotan, eta egiturazko pobrezia desagerrarazteko desberdintasunak eragiten dituzten kasuetan eragin beharra dago”.

Busturialdeko albisteak euskaraz, libre eta kalitatez jaso nahi dituzu? Horretarako zure babesa ezinbestekoa dugu. Egin zaitez HITZAkide! Zure ekarpenari esker, euskaratik eginda dagoen tokiko informazio profesionala garatzen eta indartzen lagunduko duzu.

Egin HITZAkide

Agenda

uztaila 2025

al.ar.az.og.ol.lr.ig.
30
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Busturialdeko azken berrien buletina!

Buletina barikuetan bidaltzen da, eta Busturialdeko asteko berri nagusiak biltzen ditu.

Harpidetu

Datuak ondo jaso dira. Eskerrik asko.

Izen-abizenak eta posta elektronikoa sartu behar dira.

Posta elektronikoak ez du formatu zuzena.

Arazo bat gertatu da eta ezin izan da izena eman. Jarri gurekin harremanetan mesedez eta barkatu eragozpenak (Akatsaren kodea:).

  • 94-627 10 85 / 607 29 22 23
  • busturialdea@hitza.eus / gernika@hitza.eus
  • Elbira Iturri kalea, z/g. 48300, Gernika-Lumo
  • Publizitatea
  • 94-618 72 99 / 647 35 56 54
  • busturialdea@hitza.eus / bermeo@hitza.eus
  • Atalde 17, atzealdea. 48370, Bermeo
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
Babesleak:
Hasi saioa HITZAkide gisa

Saioa hasten baduzu, HITZAkide izatearen abantailak baliatu ahal izango dituzu.

HITZAkide naiz, baina oraindik ez dut kontua sortu SORTU KONTUA

Zure kontua ongi sortu da.

Hemendik aurrera, zure helbide elektronikoarekin eta pasahitzarekin konektatu ahal zara, HITZAkide izatearen abantaila guztiak baliatzeko.

Sartutako datuak ez dira zuzenak.
Zure kontua berretsi gabe dago.
 
 
 
(Pasahitza ahaztu duzu?)
 
 
SARTU
 
Pasahitz berria ezarri da eta zure helbide elektronikora bidali da.
Sartutako datuak ez dira zuzenak.
 
(Identifikatu)
 
 
 
 
BIDALI
 

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea

HITZAkide izan nahi dut
Aldatu zure pasahitza
Pasa hitza ondo aldatu da.
 
 
 
 
 
 
 
Aldatu
 
Oraindik ez zara HITZAkide?

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea.

HITZAkide izan nahi dut

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.