Arrantza sektorean itsas plastikoak murrizteko lau irtenbide berritzaile garatzen ari dira
Azti buru den Searcular proiektua lau irtenbide berritzaile aztertzen ari da, "ozeanoa garbi mantentzen laguntzeko". Soluzio horien artean daude atun tropikala arrantzatzeko inguraketa sareak berrerabiltzea, soka biodegradagarriak garatzea, Arrainen Agregatzaile Biodegradagarrien Gailuen (FAD) diseinu berriak egitea edota arrantza aparailuak modu jasangarrian kudeatzen laguntzea.
Argazkia: Azti. Arrantza-arteen ekonomia zirkularra erraztea helburu duen nazioarteko proiektu baten buru da Azti: Searcular. Arrantzarekin lotutako itsas hondakinak murriztea eta itsas ingurune “garbia eta osasungarria” sustatzeko konponbide berritzaile eta zirkularrak bilatzea du asmo hiru urteko iraupena duen proiektuak (2023-2026). Izan ere, arrantza da itsasoko zaborraren iturri nagusietako bat, bai Europan, bai maila globalean.
Hala, Aztiz gain, Europako 13 industria enpresa eta ikerketa erakunderen parte hartzeak osatzen du Searcular: “Searcularrek lankidetza estuan dihardu arrantza industriarekin, material jasangarriagoak eta iraunkorragoak diseinatzeko”. Izan ere, arrantza sareak eta beste lantresna batzuk itsasoan plastikoak batzearen arrazoi garrantzitsuenetarikoak dira. Hala, Searcular proiektuak irtenbide “praktikoak garatzea” proposatzen du; hala nola, material jasangarriagoak eta biodegradagarriagoak erabiltzea, eta, aldi berean, lantresnen kudeaketa hobetzea. Konponbide horiek arrantza-ekipoen bizi zikloa luzatzeaz gain, milaka tona plastiko itsasoan sartzea saihestuko dute urtero, arrantza industrian ekonomia zirkularra sustatuz.
Hala, lau irtenbide berritzaile aztertzen ari da Searcular, ozeanoa garbi mantentzen laguntzeko. Arrantzako ekipamenduen erabilera eta horien bizi zikloaren amaiera aztertu ditu, horiek zaborraren iturri bihur daitezkeelako. Eta, kasu guztietarako irtenbide bakarra ez dagoenez, Searcular hainbat aukera aztertzen ari da, hainbat arrantza motaren, sare motaren eta ekipoen bizi zikloaren etaparen behar espezifikoetara egokituz.
Garatzen ari diren soluzio teknikoen artean, atun tropikala arrantzatzeko inguraketa sareak berrerabiltzea dago, bere balio bizitzaren amaieran. “Sare horiek soka iraunkorrago bihurtzen dira arraste-sareetarako. Nylonez egindako inguraketa sareak birziklatzean, iraunkorragoak diren soka berriak fabrikatzen dira, itsasoan sortutako itsas plastikoen kopurua eta portuetan baztertutako sareen kopurua murriztuz”.
Gehitu dute itsas hondotik gertu bizi diren arrainak harrapatzen dituzten Danimarkako inguraketa sareetan erabiltzen diren sokek ere higadura handia jasaten dutela. Eta, horri erantzuteko, Searcular bio-seine sokak garatzen ari da, material tradizionalak baino hiru aldiz erresistenteagoak, eta, biodegradagarriak izango direnak.
Gainera, iraunkortasuna arazo bat den lekuan, Arrainen Agregatzaile Biodegradagarrien Gailuen (FAD) diseinu berriak probatzen ari dira, inguraketa sareen bidezko atunaren arrantzan arrainak erakartzeko erabiltzen direnak, “itsas habitat kalteberetan plastikozko FADen metaketa prebenitzeko modura”.
Lehorrena, aldiz, Searcular soluzioak garatzen ari da portuetan arrantza aparailuak modu jasangarrian kudeatzen laguntzeko. “Europar Batasunean nahitaezkoa den arren, sailkapen eta logistika desegokiaren ondorioz, portuetan bildutako aparailu eta arrantza-arte askok zabortegietan edo erraustegietan amaitzen dute”, diote Aztiko ikertzaileek. Hori saihesteko, Searcular lanean ari da bizitza baliagarriaren amaieran arrantza aparailuak kudeatzeko gaitasuna hobetzeko, tresneria bildu, sailkatu eta egokitzeko Puntu Urdin erreplikagarri bat garatuz, materialen birzirkulazioari buruzko jarraibideak barne hartuko dituena.
Lankidetza, arrantza industriarekin.
Proiektuaren barruan, arrantzaleak, arrain arte fabrikatzaileak eta zientzialariak elkarlanean ari dira antzinako sareen bizitza baliagarriaren amaieran konponbideak ezartzeko eta itsas ingurune desafiatzaileetarako material berritzaile egokiak garatzeko. Hala, Oihane C. Basurko Searcular proiektuaren koordinatzaile eta Aztiko ikertzaileak dio Searcularren irtenbideei esker, arrantza industriak itsas zaborrari eta mikroplastikoei egiten dien ekarpena “nabarmen murriztuko” dela, ikuspegi zirkular berritzaileak ezarriz: “Industria bazkideekin lankidetzan aritzea funtsezkoa da irtenbide horiek praktikoak eta eraginkorrak izan daitezen, bai itsas ingurunearentzat, bai Europa osoko arrantzaleentzat”.
Fortuna ontziko kapitain Rune Sandek, bestalde, arrantzaleak itsaso garbi eta osasungarrien menpe daudela gogoratu du: “Ezinbestekoa da soka biodegradagarriak hartzea, ohiko sokek sortutako mikroplastikoak murrizteko. Searcularrekin egin dugun lankidetza funtsezkoa da ontzian ezar ditzakegun konponbideak garatzeko eta plastikoen kutsadurari aurre egiteko”.
Euskal enpresen "funtsezko parte hartzea" du proiektuak
Arrantza-sektorean iraunkortasuna bultzatzera bideratutako proiektu aitzindari honetan, AZTI, SARETU eta GAIKER euskal eragileek “funtsezko zeregina” dute, eta eragin handiko ekimenetan tokiko lankidetzak duen garrantzia azpimarratzen dute.
Azti proiektuaren koordinazioaren buru da, baita garapen teknikoen buru ere –arrainak gehitzeko gailu biodegradagarriak (FAD) sortzea, esaterako–, ISSFrekin lankidetzan. Hala ere, Sareturekin batera lan egiten du ontzi komertzialetan parpailak probatzen, eta, Gaikerekin batera, Puntu Urdina garatzen ari da.
Gaikerrek puntu urdina koordinatzeaz gain, ahalegin horiek osatzen ditu materialen karakterizazio aurreratuaren eta ekonomia zirkularreko prozesuetan sareak birziklatzearen bidez.
Saretu, berriz, inguraketa-sareak birziklatzeaz eta material jasangarri bihurtzeaz arduratzen da, eta Puntu Urdinaren diseinuan ere ekarpenak eginez.
“Euskal enpresen arteko aliantza horrek indartu egiten du berrikuntzarekiko eta jasangarritasunarekiko konpromisoa, eskualdea erreferentetzat hartuz arrantza arduratsuan eta itsas ingurunearen babesean”, azaldu dute Aztikoek.
