• Aisia
  • Ekonomia
  • Euskara
  • Gizartea
  • Hirigintza
  • Ingurumena
  • Jaiak
  • Kirola
  • Kultura
  • Orokorra
  • Politika
  • Udala
  • Ajangiz
  • Arratzu
  • Bermeo
  • Busturia
  • Ea
  • Elantxobe
  • Ereño
  • Errigoiti
  • Forua
  • Gautegiz Arteaga
  • Gernika-Lumo
  • Ibarrangelu
  • Kortezubi
  • Mendata
  • Morga
  • Mundaka
  • Murueta
  • Muxika
  • Nabarniz
  • Sukarrieta
  • Albistea
  • Askotarikoa
  • Eduki babestua
  • Elkarrizketa
  • Elkarrizketa
  • Erreportajea
  • Iritzia
  • Kronika
  • Ainara Ruiz Urizar
  • Ainhoa Astarloa Beotegi
  • Aintzina Monasterio Maguregi
  • Aitor Basterretxea
  • Alex Uriarte Atxikallende
  • Ander Makazaga
  • Ane Maruri Aransolo
  • Asier Alkorta
  • David Miragaya Gonzalez
  • Eider Mugartegi
  • Garaia Pagola Urriza
  • Garazi Burgoa Aldarondo
  • Gontzal Mendibe Miguel
  • Ibon Bergara Etxearte
  • Ixua Zubieta Etxebarria
  • Lander Unzueta Lekerikabeaskoa
  • Larraitz Ibaibarriaga Etxaburu
  • Lore Bengoetxea
  • Mikel Reina Barros
  • Naia Arantzamendi
  • Nekane Akarregi
  • Nerea Bedialauneta Alkorta
  • Oihana Cabello Elorriaga
  • Olaia Zabalondo Dominguez
  • Zaloa Iturbe San Jose
Bilatu
Sartu
  • izan HITZAKIDE
  • zozketak
  • eskaintzak
  • hemeroteka
  • Aisia
  • Ekonomia
  • Euskara
  • Gizartea
  • Hirigintza
  • Ingurumena
  • Jaiak
  • Kirola
  • Kultura
  • Orokorra
  • Politika
  • Udala
  • Ajangiz
  • Arratzu
  • Bermeo
  • Busturia
  • Ea
  • Elantxobe
  • Ereño
  • Errigoiti
  • Forua
  • Gautegiz Arteaga
  • Gernika-Lumo
  • Ibarrangelu
  • Kortezubi
  • Mendata
  • Morga
  • Mundaka
  • Murueta
  • Muxika
  • Nabarniz
  • Sukarrieta
  • Albistea
  • Askotarikoa
  • Eduki babestua
  • Elkarrizketa
  • Elkarrizketa
  • Erreportajea
  • Iritzia
  • Kronika
  • Ainara Ruiz Urizar
  • Ainhoa Astarloa Beotegi
  • Aintzina Monasterio Maguregi
  • Aitor Basterretxea
  • Alex Uriarte Atxikallende
  • Ander Makazaga
  • Ane Maruri Aransolo
  • Asier Alkorta
  • David Miragaya Gonzalez
  • Eider Mugartegi
  • Garaia Pagola Urriza
  • Garazi Burgoa Aldarondo
  • Gontzal Mendibe Miguel
  • Ibon Bergara Etxearte
  • Ixua Zubieta Etxebarria
  • Lander Unzueta Lekerikabeaskoa
  • Larraitz Ibaibarriaga Etxaburu
  • Lore Bengoetxea
  • Mikel Reina Barros
  • Naia Arantzamendi
  • Nekane Akarregi
  • Nerea Bedialauneta Alkorta
  • Oihana Cabello Elorriaga
  • Olaia Zabalondo Dominguez
  • Zaloa Iturbe San Jose
Bilatu
  • Albisteak
    • Gaiak
      • Aisia
      • Ekonomia
      • Euskara
      • Gizartea
      • Hirigintza
      • Ingurumena
      • Jaiak
      • Kirola
      • Kultura
      • Politika
      • Udala
      • Orokorra
    • Herriak
      • Ajangiz
      • Arratzu
      • Bermeo
      • Busturia
      • Ea
      • Elantxobe
      • Ereño
      • Errigoiti
      • Forua
      • Gautegiz Arteaga
      • Gernika-Lumo
      • Ibarrangelu
      • Kortezubi
      • Mendata
      • Morga
      • Mundaka
      • Murueta
      • Muxika
      • Nabarniz
      • Sukarrieta
    • Generoak
      • Albisteak
      • Editorialak
      • Elkarrizketak
      • Erreportajeak
      • Iritzia
      • Kronikak
      • Publirreportajeak
  • JOLASTU GEUGAZ!
  • Agenda
  • Multimedia
    • Argazkiak
    • Bideoak
    • Hitz eta Pitz
  • Agurrak / Eskelak
    • Zorion Agurrak
    • Eskelak
  • Zerbitzu gida
  • Bereziak
    • Adimen A.
    • Naturan barrena
    • Euskaldunak Australian
  • Nor gara
  • Publizitatea
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
  • izan HITZAKIDE
  • zozketak
  • eskaintzak
  • hemeroteka
Sartu
Gizartea

Torturaren egia aitortzeko garaia

Bizkai, Araba eta Gipuzkoan 1960 eta 2013 artean izandako tortura eta tratu txarren inguruko azterketa zientifiko bat egiten ari da Kriminologiaren Euskal Institutua; biktimen errolda bat osatzen dabiltza muinera heltzeko.Euskal Memoriako kideen esanet...

Lea-Artibai, Mutriku eta Busturialdeko Hitza
Busturialdea
2014/12/19

Bizkai, Araba eta Gipuzkoan 1960 eta 2013 artean izandako tortura eta tratu txarren inguruko azterketa zientifiko bat egiten ari da Kriminologiaren Euskal Institutua; biktimen errolda bat osatzen dabiltza muinera heltzeko.

Euskal Memoriako kideen esanetan, isildua izan da torturatuen ahotsa, ezkutatua torturaren egia. Hau da, errealitate ezaguna izan da, baina, errealitate aitortu gabea eta hainbat bidar ukatua.

Azken 30 urteotan, Amnistia Internazionalaren txostenek, Tortura Prebenitzeko Europako Kontseiluko Batzordearen txostenek, Nazio Batuen Kontalari Berezien txostenek edota salaketen eta era horretako praktiken berri ematen duten Nazio Batuen Torturaren aurkako Batzordearen oharrek, prebentzioko neurriak abiaraztea ez ezik, arlo judizial eta sozialean ikerketa eraginkor egokia egitea ere gomendatu dute, bai eta haien biktimei errekonozimendua eta erreparazioa eman beharra ere. Giza Eskubideen Europako Auzitegiak ere onartu du zenbait kasutan ez dela ikerketa judizial eraginkorrik egon. Intelektualen edo epaileen sektore batzuek, udalek zein ikerketa independenteek ere salatu dute hainbatetan tortura maiz gertatzen dela, eta prebenitu eta eraginkortasunez ikertu beharra zegoela.

Horrela, Eusko Jaurlaritzak 2013-2016 aldirako Bake eta Bizikidetzako Planean egoera horren gaineko diagnostiko bat egitea garrantzitsua zela nabarmendu zuen. Ondorioz, Bake- gintza eta Bizikidetzarako Idazkaritza Nagusiak torturaren fenomenoak hainbat garaitan izandako egiazko eraginari buruzko ikerketa zorrotz eta independente bat agindu du, ondoren egokiak diren errekonozimendu eta prebentziorako neurriak hartu ahal izateko. Agindutako azterlanaren gogoeta orokorretan, arazo honi ikuspegi zientifiko batetik heltzearen garrantzia adierazi zen, eta bi aldi handi ezarri ziren: lehena, 1960tik 1978ra; eta bigarrena, 1978tik 2013ra.

Ikerketa zuzentzeko eta koordinatzeko lantalde bat eratu dute Euskal Herriko Unibertsitateko Kriminologiaren Euskal Institutuaren baitan, eta euren artean dago Francisco Etxeberria auzitegiko medikuntzan osagile espezialista ezaguna. Momentu honetan, torturaren eta tratu txarren prebalentziari buruz eskura dagoen informazio guztia biltzen dabiltza: epaitegi-ikerketak, arauak, txostenak… , eta aldi berean, epe horretan izandako tortura salaketen errolda bat egiten ari dira. Horrela, herriz herri datuak batzen hasi dira, bai eta Markina-Xemeinen ere.

75 pertsona

Zerrenda bat bialdu zuten eta Markina-Xemeinen egon diren atxilotuen eta tortura edo tratu txarren biktimen lekukotza bildu dute. Horretarako fitxa bat bete dute datu batzuekin: atxilotutako data, salaketarik egin badu edo ez… Gero, fitxa horiek guztiak ikertzaileengana bideratuko dituzte, ikerketa lana osatzeko.

Tortura salaketen errolda eginda, salaketen sinesgarritasuna neurtuko dute eta horretarako Istanbulgo Protokoloa erabiliko dute. Azkenik, errekonozimendu, konponketa eta preben- tziorako ondorioak eta gomendioak plazaraziko dituzte. Azken finean, ikerketaren azken helburua tortura guztiak plazaratzea, eta berriro horrelakorik gerta ez dadin neurriak hartzea izango lirateke, eta, horrenbestez, guztia argitaratzea garrantzitsutzat jo dute.

75 lagunek bete dute fitxa Markina-Xemeinen. 1960 eta 1980 inguruan atxilotuak izan ziren hamazazpi pertsonak, 1980 eta 1990 bueltan atxilotuak edo torturatuak izan ziren 50 pertsonak, eta 1990 eta 2010 arteko beste zortzik.

Torturaren harira, beste alde batetik, Voces. Detencion y tortura en el Pais Vasco dokumentala eman zuten Markina-Xemeingo kultur aretoan. Dokumentalak torturak jasan eta inkomunikazioan egon diren herritarren testigantzak jasotzen ditu. 1982 eta 2010 urteen artean estatu espainiarreko hainbat indar poliziaren eskuetan jasotako torturen berri ematen du. Hain zuzen ere, 11 pertsonen zuzeneko gertaerak entzun daitezke.

20 minutu inguruko dokumentalaren emanaldiaren ostean, Iñaki Goioaga senatari eta abokatuak solasaldia eskaini zuen. Tortura ez dela gorroto edo harreman pertsonal baten ondorioa esan zuen Goioagak. «Estatuak atxilotuak suntsitu eta aitortzea lortzeko erabiltzen duen metodoa da», nabarmendu zuen, metodoeran xehetasunak emanez. Indar politikoek torturaren existentzia ukatu egin dutela ere adierazi zuen Goioagak, baina Istanbul Protokoloaren bitartez konfirmatu egin direla. «Benetako konponbide politikoa lortzeko torturaren existentzia onartu egin behar da», azpimarratu zuen.

1960tik gaur egunera, 40.000 atxilotu egon direla azaldu zuen abokatuak. «Eta haietatik 10.000 edo gehiago inkomunikatuta egon dira eta tortura salatu dute».

Errolda bat egitea urrats bat dela azpimarratu zuen, torturaren existentzia berresteko.

Markina-Xemeinen egin duten modura, testigantzak jasoko dituzte herriz herri, horretarako urte bete behintzat beharko dutela aurreikusi dute.

Busturialdeko albisteak euskaraz, libre eta kalitatez jaso nahi dituzu? Horretarako zure babesa ezinbestekoa dugu. Egin zaitez HITZAkide! Zure ekarpenari esker, euskaratik eginda dagoen tokiko informazio profesionala garatzen eta indartzen lagunduko duzu.

Egin HITZAkide

Agenda

uztaila 2025

al.ar.az.og.ol.lr.ig.
30
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Busturialdeko azken berrien buletina!

Buletina barikuetan bidaltzen da, eta Busturialdeko asteko berri nagusiak biltzen ditu.

Harpidetu

Datuak ondo jaso dira. Eskerrik asko.

Izen-abizenak eta posta elektronikoa sartu behar dira.

Posta elektronikoak ez du formatu zuzena.

Arazo bat gertatu da eta ezin izan da izena eman. Jarri gurekin harremanetan mesedez eta barkatu eragozpenak (Akatsaren kodea:).

  • 94-627 10 85 / 607 29 22 23
  • busturialdea@hitza.eus / gernika@hitza.eus
  • Elbira Iturri kalea, z/g. 48300, Gernika-Lumo
  • Publizitatea
  • 94-618 72 99 / 647 35 56 54
  • busturialdea@hitza.eus / bermeo@hitza.eus
  • Atalde 17, atzealdea. 48370, Bermeo
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
Babesleak:
Hasi saioa HITZAkide gisa

Saioa hasten baduzu, HITZAkide izatearen abantailak baliatu ahal izango dituzu.

HITZAkide naiz, baina oraindik ez dut kontua sortu SORTU KONTUA

Zure kontua ongi sortu da.

Hemendik aurrera, zure helbide elektronikoarekin eta pasahitzarekin konektatu ahal zara, HITZAkide izatearen abantaila guztiak baliatzeko.

Sartutako datuak ez dira zuzenak.
Zure kontua berretsi gabe dago.
 
 
 
(Pasahitza ahaztu duzu?)
 
 
SARTU
 
Pasahitz berria ezarri da eta zure helbide elektronikora bidali da.
Sartutako datuak ez dira zuzenak.
 
(Identifikatu)
 
 
 
 
BIDALI
 

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea

HITZAkide izan nahi dut
Aldatu zure pasahitza
Pasa hitza ondo aldatu da.
 
 
 
 
 
 
 
Aldatu
 
Oraindik ez zara HITZAkide?

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea.

HITZAkide izan nahi dut

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.